Τήνος

Οι Αγελούδες ήταν γέννημα άγνοιας ή φόβου, απλής παράδοσης ή βαθιάς δεισιδαιμονίας, ψέματος, συγκάλυψης ή αποτροπής, ο φυσικός κόσμος εμπνέεται και γοητεύεται από τα θαύματα που κρύβει. Θαύματα υπαρκτά, θαύματα ανύπαρκτα. Παλιές ιστορίες με ιδιαίτερα σημεία, κρυφά περάσματα και στοιχειωμένα δέντρα, ανδρειωμένοι και γίγαντες, θηρία και τρομακτικοί αράπηδες, νεράιδες, λάμιες κι επικίνδυνες στριγκλιές, αιθέριες μοίρες και φαντάσματα εμφανίζονται σε όλους τους τόπους.

 Γιώργος

Έχουν περάσει σχεδόν πενήντα χρόνια απο το αποτυχημένο προξενιό της Μαρίνας και του Γιάννη, δύο νέων με όνειρα και ελπίδες. Η Μαρίνα μια νεαρή κοπέλα σαν τα κρύα τα νερά απο ένα μικρο χωριό της Τήνου που ήθελε να φύγει απο αυτό το μικρό χωριό. Ήθελε να γνωρίσει τον κόσμο, αλλά ήταν αναγκασμένη να παντρευτεί τον νεαρό Γιάννη τον γιό του κύριου Κωσταντή που είχε την ταβερνα και πολλά χωράφια και που κατά τα λεγόμενα των γονιών της Μαρίνας ήταν ο τέλειος γαμπρός. Ήταν όμορφος, δουλευταράς και αγαπούσε την οικογένεια του. Η Μαρίνα φυσικά έφερνε αντίρηση μιάς και ήταν ίδη ερωτευμένη με τον Νίκο τον γιό ενώς εργάτη που δούλευε στα χωράφια του πατέρα της και με τον οποίο η Μαρίνα διατηρούσε κρυφή σχέση αφού δεν ήταν κατάληλλος γαμπρός για την νεαρή όπως έλεγε και ο πατέρας της. Όταν έφτασε αυτή η μέρα που η Μαρίνα ύλπιζε να μην έρθει ποτέ, όλες οι γυναίκες του χωριού μαζεύτηκαν στο πατρικό σπίτι της Μαρίνας και της τραγουδούσαν όσο την έντυναν ενώ οι άντρες του χωριού ξύριζαν και έντυναν τον Γιάννη χωρεύοντας και τραγουδόντας παραδοσιακά νησιώτικα τραγούδια . Έπειτα οι άντρες και οι μουσικοί πήραν τον δρόμο προς την εκκλησία του χωριού με τον Γιάννη μπροστά για οδηγό, όταν έφτασαν στάθηκαν στα σκαλοπάτια και περίμεναν τις γυναίκες με την νύφη να έρθουν. Περίμεναν και περίμεναν αλλά δεν έβλεπαν κανέναν να έρχετε, οο κόσμος και ο πατέρας της νύφης ήχαν αρχίσει να ανυσηχούν και έτσι ο πατερας της Μαρίνας πήγε να δει τι γινόταν. Στο σπίτι υπήρχε μια αναστάτωση και έτρεξε να την ρωτήσει την πρώτη κοπέλα που είδε μπροστά του τι συναίβενε. Η νεαρή ήταν φίλη της μικρής αδελφής της Μαρίνας η Άννα, μια όμορφη, έξυπνη, νεαρή κοπέλα που μόλις είχε γυρίσει απο τα ξένα απο την Αίγυπτο με την οικογένεια της. Προερχόταν απο μια πλούσια οικογένεια και είχε πατέρα ναυτικό. Η Άννα λοιπόν είπε στον πατέρα της Μαρίνας ότι η Μαρίνα κλέφτηκε με τον Νίκο τον γιό του εργάτη. Ο πατέρας της Μαρίνας έγινε έξαλλος και αάρχισε να φωνάζει και να στέλνει κόσμο αν βρει την κόρη του, ύστερα έστειλε την εναρή Άννα να παέι στην εκκλησία και να ανακοινώσει στους καλεσμενους, στον γαμπρό και την οικογένεια του την ακύρωση του γάμου. Όταν έφτασε στην εκκλησία και την είδε ο Γιάννης την ερωτεύτικε με την πρώτη ματία. Εκείνη η στιγμή άφησε τους πάντες άφονους όταν ο Γιάννης ενόπιων όλων των καλεσμενων και των γονιών του ζήτησε από την Άννα να μπει στην εκκλησία μαζί του και αν γίνει γυναίκα του. Το πιο σοκαριστικό ήταν όταν η Άννα δέχτηκε την πρόταση του Γιάννη και χωρίς να χάσουν χρόνο ενώθηκαν με τα δεσμά του γάμου. Ποιός θα το πίστευε μια απλη καλεσμένη κατέληξε να παντρευτεί τον γαμπρό και να ζούν ακόμα ως ένα αγαπημένο ζευγάρι με τα παιδιά και τα εγγόνια τους. Όσω για την Μαρίνα και τον Νίκο αφού παντρεύτηκαν και η Μαρίνα έμεινε έγκυος ξαναγύρισαν στο χωριό και εκεί ζουν ακόμα ευτιχισμένοι με τα παιδιά και τα εγγόνια τους. Και όπως είπε ο αρχαίος τραγικός ο Σοφοκλής «Έρως ανίκατε μάχαν»

Η ζωή μου στην Τήνο μου αρέσει πολύ γιατί είναι ένα όμορφο νησί που μπορείς να κάνεις πολλά πράγματα. Επίσης είμαι χαρούμενη γιατί εδώ έχει ησυχία σε αντίθεση με την Αθήνα που συνέχεια έχει φασαρία στους δρόμους. Άλλος ένας λόγος που μου αρέσει η Τήνος είναι το σχολείο μου και οι φίλοι μου που έχω εδώ. Τέλος, είναι ωραία που ζω στην Τήνο γιατί έχουμε χρόνο να πηγαίνουμε βόλτα στην εξοχή αλλά και σε άλλες δραστηριότητες όπως ο χορός.

Μαρία

Η παρακάτω ιστορία συνέβη την ημέρα που αλγερινοί πειρατές επιτέθηκαν στο χωριό Βωλάξ και στο ξωκλήσι της Καλαμάν.

 Ο κόσμος ήταν πολύς και δεν χώραγε όλος μέσα στο εκκλησάκι. Μία γριούλα που στέκονταν έξω από την εκκλησία τρόμαξε τόσο από τον θόρυβο των πειρατών και των αλόγων και έτρεξε για να σωθεί. Η γυναίκα είχε ένα κουβάρι μαλλί στην ποδιά της αλλά έτσι όπως έτρεχε να γλιτώσει κάπου πιάστηκε αυτό στα φρύγανα. Κρύφτηκε σε μία μικρή σπηλιά μήπως και γλιτώσει. Οι πειρατές στο δρόμο είδαν την κλωστή και σκέφτηκαν πως εκεί είχαν κρυφτεί οι κάτοικοι, βρήκαν τη σπηλιά και έριξαν μέσα πετρέλαιο για να τους κάψουν. Υστερα έφυγαν φωνάζοντας.

Το σημείο αυτό που κρύφτηκε η γριούλα το είπανε Καμένη Πλάκα.

Κυριακή Δελατόλα

Το Πάσχα είναι από τις αγαπημένες μου γιορτές. Κάθε Μεγάλη Παρασκευή γίνεται κάτι διαφορετικό στο νησί μας.

Το βράδυ αυτό κατεβαίνουν όλοι οι επιτάφιοι στη χώρα(της Παναγίας , του Αγ. Ελευθέριου , της Αγ. Παρασκευής , των Τριών Ιεραρχών, του Αγ. Νικολάου κ. λ.).

Επειδή η Τήνος είχε πολλούς ναυτικούς τον επιτάφιο του Αγ. Νικολάου τον συνοδεύουν όλοι οι ενορίτες μαζί με το παπά στην περιοχή Σπιτάλια ,στη θάλασσα. Μπαίνουν στο νερό και τον βάζουν πάνω σε έναν βράχο στη μέση της θάλασσας , για την υγεία όλων των ναυτικών. Ο Αγ. Νικόλαος είναι ο προστάτης τους. Εκείνο το βράδυ που το έχω ζήσει είναι ένα πολύ ωραίο θέαμα.

Επιθυμώ και φέτος να γίνει αυτό ,για να το ζήσω πάλι.

Η εμπειρία στο εγκαταλελειμμένο χωριό.

Μια φορά και έναν καιρό ζούσε στο νησί της Τήνου ένας σκύλος Δαλματίας μαζί με το αφεντικό του. Αυτός ο σκύλος είχε πολλή καλή όσφρηση. Μια μέρα μύρισε κάτι που ερχόταν από ένα χωριό της Τήνου. Ούτε καν ο ίδιος ο σκύλος δεν ήξερε τι ήταν. Αποφάσισε λοιπόν να το ανακαλύψει και ξεκίνησε να τρέχει προς το χωριό. Σ’αυτό το χωριό δεν είχε ξαναπάει ποτέ. Το χωριό αυτό λέγεται Μοναστήρια και είναι εγκαταλελειμμένο.

Καθώς προχωρούσε μέσα στο χωριό έβλεπε γκρεμισμένα σπίτια και παλιά πράγματα. Η ιστορία λέει ότι πριν περίπου 50 χρόνια ζούσαν εκεί άνθρωποι. Μια μέρα άκουσαν έναν ξαφνικό και πολύ δυνατό θόρυβο. Κανείς δεν ήξερε τι ήταν αυτός ο θόρυβος και έτσι αναγκάστηκαν να φύγουν χωρίς να πάρουν τίποτα μαζί τους. Αυτό που άκουσαν μπορεί να ήταν πόλεμος, σεισμός και ίσως και άλλα πολλά. Από τότε κανείς δεν ξέρει τι απέγιναν αυτοί οι άνθρωποι. Ο σκύλος καθώς έκανε τη βόλτα του στο χωριό έβλεπε επίσης παλιούς και σπασμένους καθρέφτες, παλιά σκέυη μαγειρικής, πιατοθήκες, σκισμένα ρούχα και άλλα πάρα πολλά ξύλινα πράγματα.

Εντυπωσιάστηκε με όλα αυτά που είδε αλλά ακόμα δεν μπορούσε να καταλάβει τι ήταν αυτό που μύριζε. Τι να ήταν άραγε; Η μυρωδιά γινόταν όλο και εντονότερη μέχρι που κάποια στιγμή βρήκε που να σκάψει. Έσκαψε όσο πιο βαθιά μπορούσε αλλά δε βρήκε τίποτα. Τότε κατάλαβε ότι αυτή η μυρωδιά δεν ήταν κάποια λιχουδιά ή ένα κόκαλο αλλά ήταν μία φανταστική διαδρομή από το σπίτι του στο χωριό όπου είδε τι είχε γίνει στο παρελθόν. Αυτό ήταν μία φανταστική εμπειρία για τον σκύλο και για όποιον άλλο πάει εκεί.

Αρετή, 9 χρονών.

Κάποτε ψάρευαν στο Βρέκαστρο κάτι ψαράδες τη νύχτα κι άκουσαν πίσω από τους βράχους ένα μωρό κι έκλεγε. Πάνε κα βλέπουν ένα μωρό στην ακροθαλασσιά. Μόλις όμως το σήκωσαν, το μωρό έγινε σκύλος και άρχισε να μακραίνει, να μεγαλώνει. Το ξόρκισαν και χάθηκε. Ήταν αγελλούδα.

Το Σμαρδακιτο,ειναι ενα μικρο χωριο πανω στα βουνα της Τηνου,ενα κοσμημα ξεχασμενο απ το χρονο.Το πετροκτιστο πηγαδι και η πλατεια με τους φοινικες ειναι τα στολιδια του χωριου.

Τα παλια χρονια,ολες οι δραστηριοτητες λμάβαναν χωρα εκει. Γλεντια,γαμοι,χοροι,γελια αλλα και δακρυα…Το μαγικο νερο του πηγαδιου,πότιζε τα ζωα,τα φυτα,οι γυναικες επλεναν τα ρουχα,τα παιδια επαιζαν βρεχοντας το ενα το αλλο.Ελεγαν οι παππουδες επισης οτι τα παλικαρια που επιναν νερο απο το πηγαδι,θα παντρεύονταν Σμαρδακιανη!Τα βραδακια τα πιτσιρικια καθονταν εκει γυρω και ελεγαν τρομακτικες ιστοριες με τις αγελούδες,νεραιδες που ηθελαν να ταλαιπωρούν τους ανθρωπους.Πολλα απο αυτα συνεχιζονται απο τις νεοτερες γενιες μεχρι και σημερα!

Τα Φαναράκια, η γιορτή της Εύρεσης της Εικόνας της Παναγίας Τήνου…

Στις 30 Ιανουαρίου, ημέρα της Εύρεσης της θαυματουργής Εικόνας της Παναγίας, γιορτάζονται τα “Φαναράκια”.

Το όραμα της Αγίας Πελαγίας, ακολούθησαν εκτεταμένες ανασκαφές και στις 30 Ιανουαρίου, η αξίνα του Εμμανουήλ Μάτσα (Σπανού) εντόπισε την Iερή Eικόνα. Τα χαρμόσυνα νέα διαδόθηκαν σε όλο το νησί και οι κάτοικοι των χωριών ξεκίνησαν το δρόμο τους προς τη Χώρα για να προσκυνήσουν. Η νύχτα είχε πέσει και τα φαναράκια που κρατούσαν, δημιούργησαν μια φαντασμαγορική εικόνα, φωτίζοντας τη διαδρομή προς τη Χώρα.

Από τότε, κάθε τέτοια μέρα καθιερώθηκε η λαμπαδηφορία που ονομάζεται Φαναράκια.

Πρωταγωνιστές του εθίμου είναι οι μαθητές του νησιού, οι οποίοι ξεκινούν από τα σχολεία τους για να συναντήσουν στο προαύλιο του Ιερού Ναού Ευαγγελίστριας τους ντόπιους και τους επισκέπτες. Όλοι κρατούν το δικό τους φαναράκι!

Η λαμπαδηφορία ξεκινάει και, αφού περάσει από τα στενά της Χώρας, καταλήγει στο λιμάνι όπου τα βεγγαλικά από τα αγκυροβολημένα πλοία δημιουργούν εορταστική ατμόσφαιρα. Η νύχτα είναι πραγματικά “φωτεινή”.

Με τη λήξη της πομπής, η παράδοση θέλει τα παιδιά να καταστρέφουν τα φαναράκια, περιμένοντας την επομένη χρονιά που θα φτιάξουν τα καινούρια.

Παλαιότερα, οι μαθητές συναγωνιζόταν ο ένας τον άλλο στο ποιος θα φτιάξει το πιο πρωτότυπο και εντυπωσιακό φαναράκι, χρησιμοποιώντας τα ίδια απλά υλικά (ξύλο, ζελατίνες, αλευρόκολλα).

Η θεματολογία στη διακόσμηση στα ξύλινα φαναράκια εξακολουθεί να ποικίλει και σήμερα. Συχνά απεικονίζονται η Παναγία, το «Έλλη», καράβια, βάρκες και διάφορα άλλα σχήματα, αφού η δημιουργική φαντασία των παιδιών δεν περιορίζεται.

Κατά τη διάρκεια της λαμπαδηφορίας ψάλλονται χαρακτηριστικοί ύμνοι και τραγούδια.

Στο χωριό Βωλάξ της Τήνου λέγεται ότι τα παλιά χρόνια η Παναγία προστάτευσε τους κατοίκους του χωριού με ένα θαύμα.

Την ημέρα εκείνη το χωριό γιόρταζε τη γέννηση της Θεοτόκου και όλοι οι κάτοικοι βρίσκονταν στο μικρό ξωκλήσι της Καλαμάν, λίγο έξω από το χωριό. Εκείνες τις μέρες είχαν επιτεθεί στην Τήνο αλγερινοί κουρσάροι. Ενώ προετοιμάζονταν για επίθεση στο κάστρο του Εξωμβούργου, άκουσαν τους ψαλμούς και αποφάσισαν να κατευθυνθούν στο ξωκλήσι. Οι κάτοικοι τους είδαν και προσευχήθηκαν στην Παναγία κλαίγοντας. Οι πειρατές κατέβηκαν το βουνό φωνάζοντας. Αμέσως, καλάμια κάλυψαν το ξωκλήσι κρύβοντας τα πάντα! Οι πειρατές έφτασαν στην περιοχή αλλά δεν κατάφεραν να βρουν τίποτα και κανέναν. Έτσι έφυγαν από το νησί άπραγοι.

 Το θαύμα αυτό της Παναγίας είναι μία παράδοση που διηγούνται ακόμα οι παλιοί. Το μικρό ξωκλήσι της Καλαμάν οφείλει το όνομα του σε αυτό το θαύμα! 

Φραγκίσκα Δελατόλα

Κάποτε σε ένα βασίλειο ζούσε μια πριγκίπισσα που είχε χάσει πρόσφατα τους γονείς της. Ο πατέρας της πριν πεθάνει όμως την είχε αρραβωνιάσει με έναν πολύ πλούσιο βασιλιά. Ο γάμος τους είχε προγραμματιστεί να γίνει λίγες μέρες μετά. Έτσι, η θεία της μαζί με την κόρη της που ήταν κακάσχημη θα τη συνόδευαν μέχρι το κρεβάτι του βασιλιά. Στην αρχή ταξίδεψαν με μια βάρκα και η θεία δεν έδινε καθόλου φαγητό στη βασιλοπούλα, ώσπου μια μέρα για να της δώσει φαγητό της ζήτησε για αντάλλαγμα το ένα της μάτι. Η βασιλοπούλα δέχτηκε κι αυτό επαναλήφθηκε άλλη μία φορά. Μόλις η θεία πήρε και το δεύτερο μάτι την πέταξε σε μια παραλία και παρουσίασε την κόρη της αντί για τη δύστυχη βασιλοπούλα. Στην ακτή τη βρήκε ένας βοσκός και την πήρε σπίτι του. Ο βοσκός με τη γυναίκα του πρόσεχαν την τυφλή βασιλοπούλα σαν δικό τους παιδί. Και ζήσαν αυτοί καλά κι εμείς καλύτερα. 

Οδυσσέας

Μια φορά υπήρχε ένα κορίτσι που έβλεπε παντα το ίδιο όνειρο. Αυτο το όνειρο έδειχνε ένα νησί. Όταν μεγάλωσε αρκετά αποφασισε να βρει αυτό το μέρος. Υστερα από μεγάλη προσπάθεια βρέθηκε σε ένα νησί, την Τήνο. Εκεί βρήκε το σημείο που ονειρευόταν. Το βράδυ εκείνο είδε ένα όνειρο πως εκείνη και ενας πολυ καλός της φίλος έχτισαν ένα σπίτι για περιστερια. Εκείνη έβλεπε το ίδιο όνειρο και μια μέρα γνώρισε εναν αντρα που έγιναν αχώριστοι φίλοι. Μετά από λίγο καιρό το όνειρο της έγινε αληθινό και έχτισαν τους γνωστούς Περιστεριώνες.